Ali Berhan Palabıyık
Günümüzde yaygın olan ve gücü her şeye yeten tek bir tanrının olduğu semavi dinlerin aksine Yunan mitolojinde birbirinden farklı karakterlere sahip birçok tanrı ve yaratık vardır. Dünyayı yöneten 12 tanrı ve tanrıçaya Olimposlular denir. Olimposlular her ne kadar tanrı olarak adlandırılsalar da insanların birçok özelliklerini (iyi ve kötü) barındırırlar.
Tanrıların insanlar gibi kusurlu varlıklar olması akıllara şu soruyu getirebilir: Eğer tanrılar kusurluysa insanlar neden onlara tapıyorlardı? Bunun cevabı insanların duyduğu sevgi veya saygı değil tanrılara olan korkularıdır. Birçok efsane, tanrılara karşı geldikleri için cezalandırılan insanları anlatır. Tanrılar, efsaneye göre Prometheus insanlara ateşi verdiği için onu ağır bir şekilde cezalandırırlar. Bu da kusurlu bir tanrının tanrı sayılıp sayılmayacağını ya da kusurlu bir tanrıya neden tapılması gerektiğini düşündürtür.
Antik Yunan halkı neden gücü her şeye yeten tek bir tanrı yerine insanlardan tek farkları daha kibirli ve güçlü olan birçok tanrıya inanmışlardır? Bu soruyu anlayabilmek için önce Tanrı nedir sorusunu anlayabilmemiz gerekir. Tanrı, günümüzde evreni yaratan ve yöneten doğaüstü varlık anlamına gelir ancak eskiden insanlar bilmedikleri her şeyi tanrı gibi doğaüstü varlıklara bağlamışlardır. Depremlerin ve gelgitlerin nedenini bilmedikleri için Poseidon, ölümden sonrasını bilmedikleri için Hades gibi tanrılara inanmışlar ve onlara tapmışlardır. Günümüzde neredeyse hiç kimse bu tanrılara inanmıyor çünkü bu “doğaüstü” olayların açıklamasını artık biliyoruz. Günümüzde insanların büyük bir kısmı ya tek bir yaratıcıya inanıyor ya da hiçbir tanrıya inanmıyor. Her ne kadar hâlâ evrenin sırrını çözmeye çok uzak olsak da bir zamanlar Zeus’un gazabı olarak bilinen yıldırımın basit bir doğa olayı olduğunu biliyoruz. Bu yüzden bir tanrının açıklaması gereken iki gizem evrenin yaratılışı ve ölümden sonrası olarak kalmıştır. Bu iki gizem muhtemelen hiçbir zaman tam olarak aydınlatılamayacağı için insanlığın sonuna kadar dinlerin var olacağını varsaymak yanlış olmaz.
Yunan medeniyetinin neden kusurlu tanrılara inandıkları hakkında birçok şey söylenebilir ancak bence en olası düşünce antik Yunanlıların kendilerini tanrıların bir “alt sürümü” gibi görmesidir. İnsanların bazıları nasıl kötü ve bazıları nasıl iyiyse tanrılarında da iyilik, kötülük, kıskançlık gibi özellikler görülür. Tanrılarını kendilerinden ayrı değil kendilerine benzer tutmuşlar ve onlar gibi olmaya çalışmışlardır.
Bilgelik Tanrıçası Athena onun kadar iyi dokuma yapabildiği için normal bir insan olan Arakne’yi cezalandırıyor.
Comments